[Review] Childhood (2017): เข้าสู่โลกแห่งการเรียนรู้ของวัยหกขวบ

นับวันการแข่งขันเรื่องการศึกษาได้หนักหนาสาหัสมากขึ้น พัดพาสังคมทั้งประเทศเรา และอีกหลายประเทศไปสู่จุดที่ใครเริ่มก่อนในด้านการศึกษานั้นจะได้เปรียบกว่าเป็นอย่างยิ่ง เราจึงเห็นภาพของเด็ก ๆ ตัวเล็ก ๆ สะพายกระเป๋าใบใหญ่ไปเรียนพิเศษในตอนเย็น หรือโพสต์ของผู้ปกครองที่ถามเรื่องการเตรียมตัวสอบเข้า ป.1 ในกรุ๊ปเฟซบุ๊ก

วันนี้ (5 พฤษภาคม) ผมได้มีโอกาสไปดูหนังเรื่องนี้กับพี่ ๆ JWC ณ เซ็นทรัลเวิร์ลอีกครั้ง (รอบที่แล้วคือเรื่อง Where to Invade Next ซึ่งเคยรีวิวไปเมื่อสองปีที่แล้ว) เป็นสารคดีนำเข้าในไทยโดย Documentary Club เจ้าประจำ

เรื่องมีชื่อว่า Childhood โรงเรียนในป่า (2017) เป็นสารคดีสัญชาตินอร์เวย์ที่พาเราไปสำรวจชีวิตของเด็ก ๆ วัยหกปี ณ โรงเรียนอนุบาลทางเลือกแห่งหนึ่งห้อมล้อมไปด้วยธรรมชาติภายในระยะเวลาหนึ่งปี ก่อนเด็ก ๆ เหล่านี้จะต้องเคลื่อนย้ายตัวเองไปสู่โรงเรียนประถม

การเล่าเรื่องเป็นไปอย่างราบเรียบ แต่ในขณะเดียวก็มีชีวิตชีวาจากชีวิตของเด็ก ๆ ที่มักจะมีรอยยิ้มอยู่เสมอและคุณครูผู้ดูแลและคอยแนะนำของพวกเขา เราเป็นบุคคลที่สามที่คอยเฝ้ามองกระบวนการเรียนรู้ของเด็ก ๆ อย่างใกล้ชิด ในสภาพแวดล้อมที่ห้อมล้อมไปด้วยธรรมชาติ มีอิสระเสรีในการลองผิดลองถูกตามธรรมชาติของมนุษย์

ผู้สร้างได้พาเราไปมองดูในหลาย ๆ ด้านเกี่ยวกับสิ่งที่เด็กในวัยหกขวบต้องการและจำเป็นต้องเรียนรู้ ซึ่งต่างจากโลกที่เราเคยรู้จัก เพราะในห้องเรียนแห่งนี้ไม่มีตำรา ไม่มีกระดาน ไม่มีการจดสมุด แต่เป็นการออกไปวิ่งเล่นข้างนอก เพื่อเรียนรู้ที่จะเรียนรู้สิ่งรอบตัวด้วยตัวเอง เรียนรู้ที่จะอยู่กับเพื่อน ช่วยเหลือกันในกลุ่ม ลองที่จะเจ็บตัวเพื่อเรียนรู้ว่าทำอะไรจะไม่ปลอดภัย เรียนรู้ที่จะปรึกษาผู้ใหญ่ที่มีประสบการณ์ เตรียมพร้อมที่จะเติบโต เข้าสู่สังคมจริง ๆ ในวันข้างหน้า

มีหลายฉากเลยผมที่รู้สึกชอบเป็นพิเศษ เช่น ฉากที่มีเด็กคนหนึ่งเล่นบทบาทสมมติเป็นพิธีกรรายการทำอาหาร ทุกอย่างดำเนินไปตามธรรมชาติการด้นสดตามจินตนาการของเด็ก ซึ่งเอาจริง ๆ แล้วก็ทำได้ดีซะด้วย ทำให้เราเห็นว่ามนุษย์เราแท้จริงมีความสามารถ (Potential) ติดตัวมาจากพลังสมองของเราเองตั้งแต่แรก แต่เป็นสังคม และระบบที่ถูกสร้างขึ้นมาทีหลังหรือเปล่าที่คอยปิดกั้นความสามารถนั้นไป

สารคดีเรื่องนี้เป็นเหมือนการตั้งคำถามสวนกับทิศทางที่อันตรายของสังคมดังที่กล่าวไปในตอนต้น เป็นสังคมที่ละทิ้งพรสวรรค์ที่ติดตัวมากับมนุษย์ตั้งแต่ต้น สังคมที่พยายามจับเด็กที่มีความแตกต่าง และมีธรรมชาติในการเรียนรู้สิ่งรอบตัวเข้าสู่ห้องสี่เหลี่ยมห้องหนึ่ง

เมื่อดูสารคดีเรื่องนี้ เราอาจจะรู้สึกเสียใจไปกับสภาพที่เกิดขึ้นในสังคม, เราอาจจะหัวเราะไปกับการกระทำที่เราไม่เข้าใจของเด็ก ๆ ที่กำลังเรียนรู้โลกรอบตัวเขา, เราอาจจะมีความสุขไปกับความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นของทั้งเด็ก ๆ เองและคุณครูของพวกเขา และอาจจะรู้สึกมีความหวังเล็ก ๆ กับสังคมที่เป็นอยู่ตอนนี้

รายละเอียดเพิ่มเติม, ติดตามสารคดีบรรยายไทยดี ๆ ได้ที่ Documentary Club